Τι λένε οι επιστήμονες
Περισσότεροι άνθρωποι πεθαίνουν το χειμώνα παρά το καλοκαίρι, και όχι μόνο επειδή κάνει κρύο έξω. Το κρύο σε εσωτερικούς χώρους, όπως αποδεικνύεται, μπορεί να είναι εξίσου επικίνδυνο.
Τα ευρωπαϊκά δεδομένα υγείας έχουν δείξει εδώ και καιρό ότι τα ηπιότερα κλίματα, όπου τα σπίτια είναι ανεπαρκώς θερμαινόμενα, έχουν τα υψηλότερα επίπεδα υπερβολικής θνησιμότητας το χειμώνα. Το ποσοστό θανάτων το χειμώνα στην Πορτογαλία, για παράδειγμα, είναι πολύ υψηλότερο από αυτό της Φινλανδίας.
Παρά την πρόσφατη πτώση των τιμών του φυσικού αερίου, οι αρχές δημόσιας υγείας ανησυχούν ότι το υψηλό κόστος ενέργειας θα αφήσει πολλούς Ευρωπαίους ανίκανους να θερμάνουν επαρκώς τα σπίτια τους αυτό το χειμώνα. Η Αγγλία κινδυνεύει με ανθρωπιστική κρίση, προειδοποίησε ο Michael Marmot, διευθυντής του UCL Institute of Health Equity στο Λονδίνο, στο ερευνητικό περιοδικό BMJ τον Σεπτέμβριο. Το Εθνικό Σύστημα Υγείας οργανώνει τώρα 24ωρα «δωμάτια πολέμου» για τη διαχείριση της ζήτησης, λέγοντας ότι λοιμώξεις του αναπνευστικού όπως η Covid-19, η γρίπη, η πνευμονία και η οξεία βρογχίτιδα είναι πιθανό να γεμίσουν έως και τις μισές νοσοκομειακές κλίνες αυτόν τον χειμώνα.
Η ιδανική θερμοκρασία
Ωστόσο, πόσο κρύο είναι πολύ κρύο; Η δημόσια υγεία της Αγγλίας έχει μια απάντηση : Μια εσωτερική θερμοκρασία 18 C (65 F) είναι η ελάχιστη. Και επισημαίνει ότι αν κάποιος χαμηλώσει της περαιτέρω τη θερμοκρασία κινδυνεύει να βρεθεί αντιμέτωπος με κινδύνους για την υγεία, όπως αυξημένη αρτηριακή πίεση, θρόμβους αίματος και καρδιακές προσβολές.
«Αυτό δεν είναι θέμα υποθερμίας από μόνο του», λέει ο Μάικ Τίπτον, καθηγητής φυσιολογίας στο Πανεπιστήμιο του Πόρτσμουθ. «Είναι συνέπεια της ψύξης και των φυσιολογικών αμυντικών μηχανισμών και της σχετικής αφυδάτωσης που την συνοδεύει».
Μπορεί να μην συνδέετε την αφυδάτωση με το να βρίσκεστε σε ψυχρό περιβάλλον, αλλά ο Tipton λέει ότι είναι μια φυσιολογική αντίδραση. Αυτό συμβαίνει επειδή όταν κρυώνετε, τα αιμοφόρα αγγεία στο δέρμα σας συστέλλονται, μειώνοντας τη ροή προς την περιφέρεια του σώματος για να διατηρείται το μεγαλύτερο μέρος του αίματος προστατευμένο κάτω από ένα στρώμα μονωτικού λίπους. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα την επιθυμία για ούρηση, που ονομάζεται διούρηση που προκαλείται από κρύο. Καθώς το αίμα συγκεντρώνεται και πυκνώνει, λέει ο Tipton, ο κίνδυνος θρόμβων αυξάνεται, με τους ηλικιωμένους να διατρέχουν τον μεγαλύτερο κίνδυνο.
Και προσθέτει, ότι εμείς οι άνθρωποι είμαστε βασικά τροπικά ζώα και καθώς εξαπλωθήκαμε σε όλο τον κόσμο δεν εξελιχθήκαμε για να προσαρμοστούμε σε ψυχρότερες θερμοκρασίες. Αντίθετα, χρησιμοποιήσαμε τον μεγάλο μας εγκέφαλο για να δημιουργήσουμε ξανά το κλίμα που προτιμάμε δίπλα στο δέρμα μας και αργότερα στα σπίτια και τα γραφεία που κατοικούμε.
«Αν κάθεστε εκεί άνετα τώρα, θα σας εγγυηθώ ότι η μέση θερμοκρασία του δέρματός σας είναι 33 βαθμούς Κελσίου», λέει ο Tipton. «Η θερμοκρασία του κορμού σας θα είναι 35, 36 βαθμοί Κελσίου και οι θερμοκρασίες των άκρων σας θα είναι στους 20 βαθμούς. Αυτό είναι ακριβώς το ίδιο προφίλ θερμοκρασίας που θα είχατε αν ήσασταν γυμνοί στους 26 έως 28 βαθμούς».
Η λύση της γιαγιάς…
Ωστόσο, είναι δυνατή η προσαρμογή σε ψυχρότερες θερμοκρασίες. Ορισμένες στρατηγικές θυμίζουν τις γιαγιάδες μας, καθώς είναι πιθανό να έχει μεγαλώσει σε ένα σπίτι που ήταν αρκετούς βαθμούς πιο δροσερό από το δικό σας: Φορέστε ένα πουλόβερ, χοντρές κάλτσες ή ένα καπέλο. Μια γάτα στην αγκαλιά μπορεί να βοηθήσει τα ψυχρά απογεύματα ή βράδια. Και είναι καλή ιδέα να στοιβάζετε χοντρά παπλώματα τη νύχτα, χαμηλώνοντας τον θερμοστάτη και χρησιμοποιώντας τυχόν εξοικονομήσεις για να ανεβάζετε λίγο τη ζέστη κατά τη διάρκεια της ημέρας. Οι υγιείς άνθρωποι από την ηλικία των νηπίων μέχρι τα μέσα της δεκαετίας του ’60 δεν χρειάζεται να διατηρούν θερμοκρασίες πάνω από το όριο των 18 C ενώ κοιμούνται, αναφέρουν οι κατευθυντήριες γραμμές του Ηνωμένου Βασιλείου.
