Ποιες αλλαγές ήρθαν με την εφαρμογή της νέας ΚΑΠ 2023-2027
Αλλαγές στο υφιστάμενο σύστημα εισοδηματικής στήριξης, με παρεμβάσεις προκειμένου να διασφαλιστεί η δικαιότερη κατανομή της χρηματοδοτικής στήριξης στους αγρότες σηματοδοτεί η εφαρμογή της νέας ΚΑΠ, η οποία τέθηκε σε ισχύ από την 1η Ιανουαρίου του 2023 και θα ολοκληρωθεί το2027.
Απέναντι στις προκλήσεις και τα προβλήματα, που αντιμετωπίζει ο πρωτογενής τομέας της χώρας από τις συνέπειες του κορωνοϊού, της ενεργειακής κρίσης, αλλά και των επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής, ορθώνεται η ανάγκη για την διασφάλιση ενός βιώσιμου αγροτικού εισοδήματος καθώς η συνέχιση παραγωγής αγροτικών ποιοτικών προϊόντων.
Σύμφωνα με το Στρατηγικό Σχέδιο ΚΑΠ της Ελλάδας, ένα βιώσιμο αγροτικό εισόδημα επιτυγχάνεται κυρίως μέσω των παρεμβάσεων της βασικής ενίσχυσης, η οποία δίνεται στους ενεργούς γεωργούς που τηρούν τις υποχρεώσεις της αιρεσιμότητας και της αναδιανεμητικής ενίσχυσης, που εφαρμόζεται για πρώτη φορά στην Ελλάδα, από το 2023. Συμπληρωματικά λειτουργεί και η ενίσχυση στους παραγωγούς των ορεινών και μειονεκτικών περιοχών καθώς και των περιοχών με ειδικά μειονεκτήματα του Πυλώνα 2.
Η βασική και αναδιανεμητική ενίσχυση απορροφούν το 39% της κοινοτικής συνδρομής του Στρατηγικού Σχεδίου και το 54% του Πυλώνα 1.
Οι άμεσες ενισχύσεις
Το καθεστώς των άμεσων ενισχύσεων, δηλαδή της βασικής εισοδηματικής στήριξης παρέχεται στους αγρότες ως αντιστάθμισμα των δημόσιων αγαθών και υπηρεσιών που παρέχουν.
Οι άμεσες ενισχύσεις ανέρχονται σε 9,62 δισ. ευρώ, οι οποίες κατανέμονται, μετά τη μεταφορά ποσοστού 10% των άμεσων ενισχύσεων στην αγροτική ανάπτυξη, ως εξής:
Η βασική εισοδηματική στήριξη
Μέσω της παροχής ετήσιας αποσυνδεδεμένης ενίσχυσης για κάθε επιλέξιμο εκτάριο, που δηλώνεται από ενεργό γεωργό, θα δοθεί η βασική ενίσχυση, η οποία εφαρμόζεται στο επίπεδο των τριών αγρονομικών περιφερειών (Αρόσιμων Εκτάσεων, Μόνιμων Καλλιεργειών και Βοσκότοπων).
Η βασική αυτή εισοδηματική στήριξη για τη βιωσιμότητα διατίθεται στους ενεργούς αγρότες, οι οποίοι έχουν αποκτήσει δικαιώματα ενίσχυσης μέσω χορήγησης δικαιωμάτων ενίσχυσης το έτος ενίσχυσης 2015, μέσω χορήγησης δικαιωμάτων ενίσχυσης από το εθνικό απόθεμα και με μεταβίβαση δικαιωμάτων ενίσχυσης.
Επίσης, θα διατεθεί σε ενεργούς αγρότες οι οποίοι αποκτούν δικαιώματα ενίσχυσης από το 2023 και μετά, είτε από το απόθεμα, είτε μέσω μεταβίβασης δικαιωμάτων ενίσχυσης
Το ποσό που θα διατεθεί για τη βασική εισοδηματική στήριξη, ανέρχεται σε 891.012.136 ευρώ κατ’ έτος και καταβάλλεται την πενταετία 2023 – 2027.
Πώς θα γίνει η κατανομή της βασικής ενίσχυσης
Η κατανομή της βασικής ενίσχυσης θα γίνει ανά Αγρονομική Περιφέρεια και ειδικότερα:
Αγρονομική Περιφέρεια Αροτραίων καλλιεργειών
- Ποσοστιαία κατανομή ανά αγρονομική περιφέρεια: 45,6%
- Διαθέσιμο ποσό βασικής στήριξης (€/έτος): 408.026.727€
- Δικαιώματα (Επιλέξιμες Εκτάσεις σε εκτάρια): 1.763.360
- Ενιαία Περιφερειακή Αξία Δικαιώματος: 231,39€ ανά εκτάριο
Αγρονομική Περιφέρεια Μόνιμων καλλιεργειών
- Ποσοστιαία κατανομή ανά αγρονομική περιφέρεια: 27,5%
- Διαθέσιμο ποσό βασικής στήριξης (€/έτος): 246.068.750€
- Δικαιώματα (Επιλέξιμες Εκτάσεις σε εκτάρια): 843.429
- Ενιαία Περιφερειακή Αξία Δικαιώματος: 291,75€ ανά εκτάριο
Αγρονομική Περιφέρεια Βοσκοτόπων
- Ποσοστιαία κατανομή ανά αγρονομική περιφέρεια: 26,9%
- Διαθέσιμο ποσό βασικής στήριξης (€/έτος): 236.916.659€
- Δικαιώματα (Επιλέξιμες Εκτάσεις σε εκτάρια): 1.249.626
- Ενιαία Περιφερειακή Αξία Δικαιώματος: 189,59€ ανά εκτάριο
Η αναδιανεμητική στήριξη
Η παρέμβαση της αναδιανεμητικής συμπληρωματικής εισοδηματικής στήριξης, η οποία θα εφαρμοστεί πρώτη φορά από την χώρα μας ανέρχεται σε 174.032.724 ευρώ κατ’ έτος και στοχεύει στη βελτίωση της βιωσιμότητας των μικρών και μεσαίων εκμεταλλεύσεων, στη δικαιότερη κατανομή των ενισχύσεων, καθώς και στην αποτελεσματικότερη/αποδοτικότερη στόχευση της εισοδηματικής στήριξης στο γεωργικό τομέα.
Η συμπληρωματική στήριξη του αναδιανεμητικού εισοδήματος εφαρμόζεται σε επίπεδο των αγρονομικών περιφερειών (Αροτραίων Καλλιεργειών, Μόνιμων Καλλιεργειών και Βοσκοτόπων).
Οι ενεργοί γεωργοί θα θεωρούνται δικαιούχοι αναδιανεμητικής στήριξης, εάν οι εκτάσεις που δηλώνουν σε κάθε αγρονομική περιφέρεια, βρίσκονται ανάμεσα στα ακόλουθα ανώτερα και κατώτερα όρια εκταρίων.
Ειδικότερα, στις αροτραίες καλλιέργειες η ελάχιστη έκταση ορίζεται σε 2 εκτάρια και η μέγιστη σε 11 εκτάρια. Στις δενδρώδεις καλλιέργειες η ελάχιστη έκταση είναι ένα 1 εκτάριο και η μέγιστη 4 εκτάρια. Στα βοσκοτόπια η ελάχιστη έκταση είναι 1 εκτάριο και η μέγιστη 17 εκτάρια.
Συμπληρωματική στήριξη νέων αγροτών
Το διαθέσιμο ποσό για την συμπληρωματική εισοδηματική στήριξη των νέων αγροτών ανέρχεται σε 28.000.000 ευρώ κατ’ έτος και καταβάλλεται την πενταετία 2023 – 2027.
Η συμπληρωματική εισοδηματική στήριξη για νέους γεωργούς στοχεύει στην ενίσχυση του γεωργικού εισοδήματος των νέων γεωργών και μέσω αυτής στη δημιουργία βιώσιμων εκμεταλλεύσεων, με στόχο την ηλικιακή ανανέωση του ανθρώπινου δυναμικού στην Ελληνική γεωργία, τη διευκόλυνση της ανάπτυξης επιχειρηματικών δραστηριοτήτων σε αγροτικές περιοχές, καθώς και την πληθυσμιακή αναζωογόνηση των αγροτικών περιοχών.
Αφορά σε γεωργούς νεαρής ηλικίας («Νέοι γεωργοί») που εγκαθίσταται για πρώτη φορά σε γεωργική εκμετάλλευση και οι οποίοι δικαιούνται ενίσχυση στο πλαίσιο της βασικής εισοδηματικής ενίσχυσης.
Ως Νέοι γεωργοί νοούνται τα φυσικά πρόσωπα που δημιουργούν για πρώτη φορά γεωργική εκμετάλλευση ως επικεφαλής της εκμετάλλευσης ή τα οποία έχουν ήδη εγκατασταθεί κατά τη διάρκεια των πέντε ετών που προηγούνται της πρώτης υποβολής αίτησης για το καθεστώς βασικής ενίσχυσης και είναι ηλικίας έως 40 ετών κατά το έτος υποβολής της αίτησης.
Η συμπληρωματική ενίσχυση στους νέους γεωργούς, θα χορηγηθεί, όχι μόνο για τα εκτάρια για τα οποία ενεργοποιούν δικαιώματα ενίσχυσης αλλά και για τα επιπλέον επιλέξιμα εκτάρια που δηλώνουν.
- Εκτίμηση εκτάριων που θα δικαιούνται συμπληρωματική ενίσχυση νέων γεωργών θα ανέρχεται σε: 400.000 εκτάρια/ έτος
- Ετήσιο ποσό για συμπληρωματική ενίσχυση νέων γεωργών: 70 ευρώ ανά εκτάριο
- Ανώτατος αριθμός εκταρίων: 25
Οι συνδεδεμένες
Η ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας του αγρο-διατροφικού τομέα επιτυγχάνεται μέσω συνδυασμού παρεμβάσεων και των δύο Πυλώνων (1 & 2).
Μέσω του Πυλώνα 1 ενεργοποιούνται οι παρεμβάσεις των συνδεδεμένων ενισχύσεων, που παρέχονται με στόχο α) την ενίσχυση των γεωργικών εισοδημάτων για συγκεκριμένους τομείς, που κρίνονται σημαντικοί για το ελληνικό αγρο-διατροφικό σύστημα β) τη βελτίωση της ανταγωνιστικότητας, γ) την εξασφάλιση υψηλής ποιότητας και σταθερής παραγωγής πρώτης ύλης για τις βιομηχανίες τροφίμων και ποτών, συμβάλλοντας ταυτόχρονα και στην ενίσχυση της διατροφικής και επισιτιστικής ασφάλειας.
Οι συνδεδεμένες ενισχύσεις απορροφούν το 8% των πόρων του Στρατηγικού Σχεδίου και το 12,50% περίπου των άμεσων ενισχύσεων. Ειδική (συνδεδεμένη) ενίσχυση παρέχεται στο βαμβάκι που ανέρχεται 919 εκατομμύρια Ευρώ, που αντιστοιχεί στο 7% της κοινοτικής συνδρομής του Στρατηγικού Σχεδίου.
Το διαθέσιμο ποσό για την χορήγηση συνδεδεμένης ενίσχυσης για τη φυτική παραγωγή ανέρχεται κατ’ έτος σε 100.896.908 ευρώ, για τη ζωική παραγωγή σε 110.982.472 ευρώ και για τη σηροτροφία 321.195 ευρώ και καταβάλλεται την πενταετία 2023 – 2027.
Οι συνδεδεμένες φυτικής παραγωγής
Η συνδεδεμένη ενίσχυση φυτικής παραγωγής (16 στο σύνολο) καταβάλλεται ανά εκτάριο επιλέξιμης έκτασης, ετήσια για την πενταετία 2023 – 2027 και αφορά:
- Συνδεδεμένη Ενίσχυση Σκληρού Σιταριού
- Συνδεδεμένη Ενίσχυση Μαλακού Σιταριού
- Συνδεδεμένη Ενίσχυση Κριθαριού
- Συνδεδεμένη Ενίσχυση Ρυζιού
- Συνδεδεμένη Ενίσχυση Σπόρων προς Σπορά
- Συνδεδεμένη Ενίσχυση για την καλλιέργεια πρωτεϊνούχων κτηνοτροφικών ψυχανθών
- Συνδεδεμένη Ενίσχυση για την καλλιέργεια πρωτεϊνούχων σανοδοτικών ψυχανθών
- Συνδεδεμένη Ενίσχυση βιομηχανικής ντομάτας
- Συνδεδεμένη Ενίσχυση για πορτοκάλια χυμοποίησης
- Συνδεδεμένη Ενίσχυση οσπρίων για ανθρώπινη κατανάλωση
- Συνδεδεμένη Ενίσχυση σπαραγγιού
- Συνδεδεμένη Ενίσχυση ζαχαροτεύτλων
- Συνδεδεμένη Ενίσχυση συμπύρηνου ροδάκινου
- Συνδεδεμένη Ενίσχυση Κορινθιακής Σταφίδας
- Συνδεδεμένη Ενίσχυση καρπών με κέλυφος
- Συνδεδεμένη Ενίσχυση μήλων
Οι συνδεδεμένες ζωικής παραγωγής
Οι συνδεδεμένες ενισχύσεις θα χορηγούνται με την μορφή ετήσιας ενίσχυσης ανά ζώο, σε ενεργούς γεωργούς.
Το διαθέσιμο ποσό για την χορήγηση συνδεδεμένης εισοδηματικής στήριξης για τη ζωική παραγωγή (4 στο σύνολο) ανέρχεται σε 110.982.472 ευρώ κατ’ έτος και καταβάλλεται την πενταετία 2023 – 2027.
Η συνδεδεμένη ενίσχυση καταβάλλεται ανά κεφαλή ζώου, ετήσια για την πενταετία 2023 – 2027 και αφορά:
- Συνδεδεμένη Ενίσχυση Πρόβειου και Αίγειου κρέατος
- Συνδεδεμένη Ενίσχυση Βόειου Κρέατος ανά επιλέξιμο ζώο (θηλυκό ζώο που έχει γεννήσει στο έτος ενίσχυσης) – Μέτρο Α
- Συνδεδεμένη Ενίσχυση Βόειου Κρέατος ανά επιλέξιμο ζώο (θηλυκά και αρσενικά ζώα ηλικίας 11-12 μηνών) – Μέτρο Β
- Συνδεδεμένη Ενίσχυση Βόειου Κρέατος ανά επιλέξιμο ζώο (αρσενικά και θηλυκά ζώα, για σφαγή σε ηλικία 14-24 μηνών) – Μέτρο Γ
- Συνδεδεμένη στη σηροτροφία
