Οι ΗΠΑ και ένα δημόσιο χρέος που όλο και… «φουσκώνει»

Λευκός Οίκος και Ρεπουμπλικανοί φέρονται κοντά σε συμφωνία για αποφυγή μιας στάσης πληρωμών στις ΗΠΑ. Όμως η «τρύπα» του δημόσιου χρέους όλο και μεγαλώνει

Το… «κοντέρ» στο αμερικανικό υπουργείο Οικονομικών για το δημόσιο χρέος των ΗΠΑ δείχνει λίγο κάτω από τα 31,46 τρισεκατομμύρια δολάρια. Και συνεχίζει να μετρά…

Μέχρι το τέλος του 2022 ήταν ήδη -σύμφωνα με τα τελευταία επίσημα στοιχεία- πάνω από το 120% του ΑΕΠ.

Υπό αυτή την έννοια, η αύξηση του ανώτατου ορίου δανεισμού της ομοσπονδιακής κυβέρνησης είναι εκ των ων ουκ άνευ.

Είναι επίσης μια… τέλεια αφορμή για τους Ρεπουμπλικανούς -που ελέγχουν πλέον τη Βουλή των Αντιπροσώπων- για ένα δημοσιονομικό και προεκλογικό μπρα ντε φερ με τους Δημοκρατικούς και τον Λευκό Οίκο.

Το πολυσυζητημένο «όριο» των 31,4 τρισεκατομμυρίων έχει καλυφθεί από τα μέσα Ιανουαρίου. Προσώρας, οι ΗΠΑ αποφεύγουν την κήρυξη στάσης πληρωμών χάρη σε προσωρινά μέτρα.

Όμως η υπουργός Οικονομικών -και πρώην πρόεδρος της Ομοσπονδιακής Τράπεζας των ΗΠΑ- Τζάνετ Γέλεν ήταν…  ανησυχητικά σαφής τις προάλλες.

Τα χρονικά περιθώρια για την αποφυγή του χείλους του γκρεμού, προειδοποίησε, μπορεί να εξαντληθούν ακόμη και την 1η Ιουνίου.

Το θρίλερ διανθίζει ένα… ωραιότατο τετραήμερο διακοπής των εργασιών του Κογκρέσου μέχρι τις 29 αυτού του μήνα, που είναι η Ημέρα των Πεσόντων, εθνική αργία στις ΗΠΑ.

Κοντολογίς ο όποιος συμβιβασμός θα πρέπει να επιτευχθεί άμεσα, προκειμένου να αποφευχθεί η πρώτη στα χρονικά στάση πληρωμών στη μεγαλύτερη οικονομία του πλανήτη -με ό,τι εφιαλτικό θα συνεπάγεται αυτό για τις αγορές στον υπόλοιπο κόσμο…

Η τελευταία συνάντηση που είχε την Τρίτη στον Λευκό Οίκο ο πρόεδρος Μπάιντεν με τους επικεφαλής της πλειοψηφίας και της μειοψηφίας στα δύο σώματα του Κογκρέσου (Βουλή των Αντιπροσώπων και Γερουσία) χαρακτηρίστηκε «παραγωγική».

«Είμαι αισιόδοξος ότι θα καταλήξουμε σε συμφωνία και ότι η Αμερική δεν θα κηρύξει στάση πληρωμών», είπε ο Αμερικανός πρόεδρος, αναχωρώντας την Τετάρτη για την Ιαπωνία και τη σύνοδο κορυφής των G7.

Ισορροπώντας στο «χείλος του γκρεμού»

Το γεγονός ότι αποφάσισε να συντομεύσει το ασιατικό ταξίδι του, προκειμένου να είναι πίσω στην Ουάσιγκτον την Κυριακή για συνέχιση των κρίσιμων διαπραγματεύσεων καταδεικνύει το επείγον του πράγματος.

Κατά τον Μπάιντεν και άλλους, πάντως, μια συμφωνία θα μπορούσε να είναι δυνατή ακόμη και εντός της εβδομάδας.

Όμως αυτή δεν είναι η πρώτη, ούτε προβλέπεται να είναι η τελευταία φορά που οι ΗΠΑ βρίσκονται αντιμέτωπες με μια ιστορική χρεοκοπία, που προφανώς και δεν θα είναι καταστροφική μόνο για την πιστοληπτική ικανότητα της αμερικανικής οικονομίας…

Κατά διαστήματα -και δη όταν οι πολιτικές ισορροπίες στο Κογκρέσο δεν ευθυγραμμίζονται με τον Λευκό Οίκο, όπως συμβαίνει τώρα- δημοσιονομικά «γεράκια» και «περιστέρια» δίνουν από διαφορετικές θέσεις τη μάχη για την  οικονομική ορθότητα, σε ένα «κόψε-ράψε» ανάμεσά σε έξοδα και δαπάνες.

Από το 1960 το Κογκρέσο έχει ήδη αυξήσει, επεκτείνει προσωρινά ή αναθεωρήσει το όριο του χρέους 78 φορές.

Ως έχουν τώρα τα πράγματα, τουλάχιστον μέχρι νεοτέρας, ο Τζο Μπάιντεν -που επαναδιεκδικεί την επανεκλογή του το 2024- αξιώνει αύξηση του ορίου του χρέους άνευ όρων, προωθώντας την αναπτυξιακή και κοινωνική ατζέντα του.

Ο Ρεπουμπλικανός πρόεδρος της Βουλής, Κέβιν Μακάρθι αντιτείνει από την άλλη ότι η πλειοψηφία στο νομοθετικό σώμα του έχει ήδη εγκρίνει νομοσχέδιο για την αποφυγή κήρυξης στάσης πληρωμών. Πλην όμως υπό αυστηρές… ρεπουμπλικανικές προϋποθέσεις.

Προϋποθέτει βαθιές περικοπές δαπανών για μια δεκαετία, εξαιρουμένων ορισμένων τομέων όπως η άμυνα. Καταργεί τη χρηματοδότηση του «πράσινου» Νόμου για τη Μείωση του Πληθωρισμού.

Βάζει φρένο στην αύξηση των φόρων για τα μεγάλα εισοδήματα.  Προβλέπει επίσης αύξηση του ορίου του χρέους μέχρι τον Μάρτιο του 2024, αφήνοντας έτσι τα περιθώρια στους Ρεπουμπλικανούς για ένα νέο μπρα ντε φερ, παραμονές των προεδρικών εκλογών.

Ένα χρέος… «μπαλόνι»

Ενόσω αναζητείται συμβιβασμός, κοινή πεποίθηση αποτελεί ότι δεν θα είναι εύκολη υπόθεση να μπει γερό «ψαλίδι» στις δαπάνες ή να αυξηθούν τα έσοδα, καθώς σε αυτή την -βαθιά προεκλογική- μάχη συγκρούονται δύο διαφορετικές σχολές και κόσμοι.

Στο φόντο εν τω μεταξύ βρίσκεται η πρόβλεψη-προειδοποίηση του Γραφείου Προϋπολογισμού του Κογκρέσου.

Σε πρόσφατη αναθεωρημένη έκθεσή του εκτιμά ότι μέχρι το 2033 οι ΗΠΑ πιθανότατα θα έχουν προσθέσει σχεδόν άλλα 19 τρισεκατομμύρια δολάρια στο εθνικό τους χρέος.

Το ποσό αυτό είναι κατά 3 τρισεκατομμύρια δολάρια μεγαλύτερο από τις προηγούμενες εκτιμήσεις.

Οι συντάκτες της έκθεσης καθιστούν, δε, σαφές ότι για την αύξηση ευθύνονται νομοσχέδια που έχουν υποστηρίξει Ρεπουμπλικανοί και Δημοκρατικοί -όπως π.χ. για την αύξηση των αμυντικών δαπανών- καθώς και οι αυξήσεις των επιτοκίων, εν μέσω πληθωρισμού, από την Ομοσπονδιακή Τράπεζα των ΗΠΑ.

Μακροπρόθεσμα, τονίζουν, οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής θα πρέπει να αλλάξουν δημοσιονομική πορεία, είτε με αύξηση των φόρων, είτε με μείωση των δαπανών ή και τα δύο.

Στο μεσοδιάστημα, η εξυπηρέτηση του χρέους είναι ένα από τα μεγαλύτερα έξοδα της ομοσπονδιακής κυβέρνησης.

«Από τον Απρίλιο του 2023», επισημαίνει το υπουργείο Οικονομικών, «κόστισε 460 δισεκατομμύρια δολάρια η διατήρηση του χρέους, ποσό που αντιστοιχεί στο 13% των συνολικών ομοσπονδιακών δαπανών».