Άλυτα προβλήματα και σοβαρούς κινδύνους εντοπίζει ο ίδιος ο ΕΦΚΑ στη λειτουργία του νέου μοντέλου
Η fast track διαδικασία απονομής των συντάξεων βρίσκεται στον «αέρα», λόγω τεράστιων προβλημάτων που διαπιστώνονται από περιφερειακές υπηρεσίες του ΕΦΚΑ στη λειτουργία του νέου μοντέλου.
Το γεγονός αυτό ανάγκασε την κεντρική υπηρεσία του Φορέα να αποστείλει ένα μακροσκελές έγγραφο προς τις αρμόδιες υπηρεσίες, θέλοντας να απαντήσει στις απορίες και στα δεκάδες ερωτήματα που είχαν συσσωρευτεί από την πλευρά των υπαλλήλων. Ένα έγγραφο που όμως επί της ουσίας περιγράφει ανάγλυφα το μέγεθος του προβλήματος και δείχνει ότι υπάρχει πλέον σοβαρός κίνδυνος, μέσω της fast track διαδικασίας να προκύψουν μεγαλύτεροι κίνδυνοι από εκείνους που επιχειρείται να διορθωθούν.
Δηλαδή, από τη μία θα μειωθούν οι εκκρεμείς αιτήσεις συνταξιοδότησης, που είναι το μεγάλο «αγκάθι» του ΕΦΚΑ επί σειρά ετών, όμως από την άλλη υπάρχει ο κίνδυνος να απονέμονται συντάξεις αισθητά μικρότερες από εκείνες που θα έπρεπε, προκαλώντας οικονομική «ασφυξία» σε χιλιάδες νέους συνταξιούχους. Ή να δίνονται συντάξεις αισθητά υψηλότερες από τις σωστές, εκτινάσσοντας τις δαπάνες του Φορέα και προκαλώντας πρόσθετο πρόβλημα επιστροφής αχρεωστήτως καταβληθέντων ποσών.
Στο Γενικό Έγγραφο, μεταξύ άλλων, η Γενική Διεύθυνση Συντάξεων του ΕΦΚΑ διαπιστώνει ότι δεν υπάρχει έτοιμο το απαραίτητο λογισμικό για να «τρέξει» η διαδικασία, ενώ άγνωστο είναι πώς θα απονέμονται οι συντάξεις για ελεύθερους επαγγελματίες με χρέη προς το ΚΕΑΟ.
Παρέμβαση ΕΝΔΙΣΥ
Στο θέμα υπήρξε παρέμβαση και από το Ενιαίο Δίκτυο Συνταξιούχων (ΕΝΔΙΣΥ), που κάνει λόγο για «fast track μπάχαλο με τις απονομές των συντάξεων», ενώ τονίζει ότι «ο ΕΦΚΑ πρόδωσε την πολιτική ηγεσία του υπουργείου Εργασίας», με το εν λόγω έγγραφο.
Ήδη, πάντως, τα πρώτα προβλήματα έχουν κάνει την εμφάνισή τους, μέσα από την έκδοση των λεγόμενων «συντάξεων εμπιστοσύνης». Πρόκειται για συντάξεις που αφορούν αιτήσεις που υποβλήθηκαν πριν από την 31η Μαρτίου 2022 και για τις οποίες, βάσει νόμου, ακολουθείται επιτάχυνση της διαδικασίας. Ουσιαστικά οι συντάξεις αυτές στηρίζονται στην έγγραφη αποδοχή του χρόνου ασφάλισης από την πλευρά του ίδιου του ασφαλισμένου, με κίνδυνο να προκύψουν σοβαρά λάθη. Για παράδειγμα, εντοπίστηκε περίπτωση σύνταξης, που ενώ αφορούσε ασφαλισμένο με 40 χρόνια ασφάλισης, το ανταποδοτικό σκέλος της, αντί για 1.500 ευρώ που έπρεπε να είναι, προέκυψε μόλις λίγες εκατοντάδες ευρώ. Η σύνταξη δεν εκδόθηκε την τελευταία στιγμή.
Απορίες και ερωτηματικά
Ας δούμε τα βασικά σημεία που αναδεικνύονται μέσα από τις απορίες και τα ερωτηματικά που θέτουν οι ίδιοι οι υπηρεσιακοί παράγοντες του Φορέα, που θα επιφορτιστούν με τη fast track διαδικασία απονομής των συντάξεων.
Ερώτηση: Περιμένουμε την αυτόματη δημιουργία νέων αιτήσεων απονομής συνταξιοδότησης στο Ολοκληρωμένο Πληροφοριακό Σύστημα (ΟΠΣ) με άνοιγμα εργασίας από EFKA4921 ή ξεκινάμε την επεξεργασία; Πώς θα γίνεται το άνοιγμα της τροποποιητικής μετά την έκδοση της απόφασης;
Η ανάδοχος εταιρεία δεν έχει υλοποιήσει ακόμα σχετικό λογισμικό για τις fast track συντάξεις. Έως τότε, ο διευθυντής της όποιας δομής θα έχει την υποχρέωση στην αρχή κάθε μήνα να αποστέλλει σχετικές λίστες που θα υπόκεινται σε αυτήν τη διαδικασία στη Γενική Διεύθυνση Πληροφορικής και Επικοινωνιών. (Υπολογίζεται ότι τουλάχιστον 60.000 υποψήφιοι συνταξιούχοι εμπλέκονται στην εν λόγω διαδικασία.)
Ερώτηση: Πώς ο εισηγητής θα γνωρίζει εάν οι οφειλές του υποψήφιου συνταξιούχου στον Φορέα υπερβαίνουν τα όρια που θέτει το άρθρο 61 του Ν. 3863/2010 και πώς θα ενημερωθεί ότι κατέβαλε το ποσό ώστε να μετράει ο χρόνος επεξεργασίας και απονομής;
Δεν θα μπορούν να γνωρίζουν με ακρίβεια οι υποψήφιοι συνταξιούχοι - πρώην ελεύθεροι επαγγελματίες ποιες είναι οι ακριβείς οφειλές τους, λόγω μη καταβολής ασφαλιστικών εισφορών. Αιτία το γεγονός ότι ο υπολογισμός των οφειλών δεν έχει τεθεί σε παραγωγική λειτουργία! Άρα δεν θα μπορούν να γνωρίζουν αν πρέπει να πληρώσουν εφάπαξ το υπερβαίνον ποσό (άνω των 20.000 ευρώ), ώστε στη συνέχεια να εκδοθεί η σύνταξή τους, με την ανάλογη παρακράτηση σε μηνιαία βάση. Μάλιστα, τονίζεται ότι θα συνεχιστεί η χρονοβόρα διαδικασία της αλληλογραφίας μεταξύ των Ταμείων, ενώ θα λαμβάνονται υπόψη αποκλειστικά τα στοιχεία που θα δηλώνει ο ίδιος ο ασφαλισμένος στην αίτησή του. Άρα θα ισχυρίζεται ότι έχει μικρότερο ποσό οφειλής από το πραγματικό, θα λαμβάνει τη σύνταξή του και όταν αργότερα θα βρεθεί το λάθος, θα γίνει το απόλυτο μπάχαλο, αφού θα πραγματοποιείται τροποποίηση ή ανάκληση της σύνταξης!
Εν αναμονή εγκυκλίων
Υπάρχει σειρά ερωτημάτων για τον χρόνο ασφάλισης, για τα βαρέα και τα πλασματικά έτη ασφάλισης.
Η Γενική Διεύθυνση Συντάξεων απαντάει ότι θα εκδοθούν εγκύκλιοι στο μέλλον από τη Διεύθυνση Ασφάλισης, για την ταχεία απονομή των συντάξεων, που αφορούν τον χρόνο ασφάλισης. Όμως, ο εισηγητής θα πρέπει να διασταυρώνει τα στοιχεία που θα του προσκομίζει ο ασφαλισμένος, σχετικά με τον χρόνο ασφάλισης που επικαλείται και δεν εμφανίζεται στο ηλεκτρονικό ασφαλιστικό ιστορικό. Επίσης, αναμένεται ξεχωριστές εγκύκλιοι τόσο για τα βαρέα ένσημα όσο και για την αναγνώριση πλασματικών ετών ασφάλισης. Ειδικά για τα πλασματικά έτη, ο ΕΦΚΑ παραδέχεται ότι ο νόμος δεν διευκρινίζει εάν οι ασφαλισμένοι που έχουν αναγνωρίσει περισσότερα από 5 πλασματικά έτη, έχουν το δικαίωμα να καταβάλλουν επιπλέον εισφορές, εάν προκύψουν.
Υπάρχουν εξαιρέσεις από την εφαρμογή του συστήματος. Πρόκειται για αιτήσεις που αφορούν διεθνείς συντάξεις, αλλά και για αιτήσεις όσων απασχολούνται στο θέαμα και ακρόαμα, δηλαδή καλλιτέχνες (π.χ., τραγουδιστές, ηθοποιοί). Άρα αυτής της κατηγορίας οι αιτούντες σύνταξη δεν θα εντάσσονται στη fast track διαδικασία.
Σε περίπτωση ανάκλησης συνταξιοδοτικής απόφασης, δεν είναι σαφές πώς θα πραγματοποιείται η αναζήτηση και ο καταλογισμός των αχρεωστήτως καταβληθέντων συντάξεων. Είναι προφανές ότι το πρόβλημα αυτό αφορά περιπτώσεις όπου μετά τον έλεγχο που θα γίνει θα διαπιστωθεί ότι ο συνταξιούχους θα έπρεπε να λάβει μικρότερο ποσό σύνταξης απ’ αυτό που τελικά έλαβε. Η Γενική Διεύθυνση Οικονομικών του ΕΦΚΑ δεν έχει απαντήσει ακόμα σε αυτό το ερώτημα…
Όλα αυτά, ενώ μόλις την περασμένη Παρασκευή, με τροπολογία σε νομοσχέδιο του ΥΠΟΙΚ, έγινε γνωστό ότι γενικεύεται η δυνατότητα και υποχρέωση των υπηρεσιών του e-EΦΚΑ να λαμβάνουν υπόψη κάθε διαθέσιμο δημόσιο έγγραφο, για την απόδειξη οποιουδήποτε στοιχείου είναι απαραίτητου για την έκδοση της πράξης απονομής σύνταξης και τον υπολογισμό του ύψους της, όπως είναι η προσωπική κατάσταση του αιτούντος, ο χρόνος ασφάλισής του, η ασφαλιστέα ιδιότητα και ο χρόνος αυτής και η καταβολή ή οφειλή ασφαλιστικών εισφορών.
Επιμέλεια: Βασίλης Αγγελόπουλος
