Μεγάλη είναι η εκκρεμότητα με τα επαγγελματικά δικαιώματα των πτυχιούχων των ελληνικών Πανεπιστημίων.
Στα πτυχία ξένων Πανεπιστημίων που χορηγούν τα κολέγια καθορίστηκε ένα πλαίσιο ώστε να δίνεται η επαγγελματική αναγνώριση άμεσα από το Υπουργείο Παιδείας, εφόσον, φυσικά, πληρούνται οι προϋποθέσεις. Αυτό δεν αποτελεί απλά υποχρέωσή μας στα πλαίσια της Ευρωπαϊκής Ένωσης, αφού διευρύνθηκε και περιλαμβάνει τα Πανεπιστήμια όλης της υφηλίου. Πήγε, δηλαδή, το Υπουργείο Παιδείας ένα βήμα παραπέρα από την υποχρέωσή του.
Στα ελληνικά Πανεπιστήμια δε συμβαίνει το ίδιο. Οι σχολές Μηχανικών των Πανεπιστημίων που δεν είναι πολυτεχνικές ιδρύθηκαν το 2019, έγιναν πενταετών σπουδών, όπως οι πολυτεχνικές, αλλά δεν έγιναν αντίστοιχες και ισοδύναμες με αυτές. Ο νόμος 4610 του 2019 αναφέρει: “Με απόφαση των Υπουργών Υποδομών και Μεταφορών και Παιδείας, Έρευνας και Θρησκευμάτων καθορίζονται τα κριτήρια και οι προϋποθέσεις που πρέπει να πληρούνται ώστε ένα Τμήμα Σχολής Μηχανικών να θεωρηθεί αντίστοιχο με Τμήμα Πολυτεχνικής Σχολής, καθώς και ο τρόπος με τον οποίο πιστοποιείται η τήρηση των προϋποθέσεων αυτών.” Ο νόμος δημοσιεύτηκε στο ΦΕΚ 70 στις 7 Μαΐου 2019 και η απόφαση του Υπουργείου Παιδείας με την οποία καθορίζονται τα κριτήρια αντιστοιχίας δημοσιεύτηκε στο ΦΕΚ 4124Β στις 3 Αυγούστου του 2022. Χρειάστηκαν, δηλαδή, περισσότερα από 3 χρόνια για να οριστούν τα κριτήρια. Μετά πρέπει να οριστεί μία επιτροπή που θα αποφασίσει για την αντιστοιχία των τμημάτων. Θα έχουμε διαφωνίες, προσφυγές στο ΣΤΕ και, τελικά, λύση δεν θα έχουμε. Το ότι χρειάστηκαν 3 χρόνια για να οριστούν τα κριτήρια αναγνώρισης των τμημάτων ως πολυτεχνικά είναι η καλύτερη απόδειξη ότι το Υπουργείο Παιδείας και το συναρμόδιο Υποδομών και Μεταφορών δεν θέλουν να λύσουν το πρόβλημα.
Πρόκειται, βέβαια, για ένα πρόβλημα που κρατάει δεκαετίες και ξεκίνησε με την ίδρυση των ΤΕΙ το μακρινό 1983. Έλεγε τότε ο νόμος ότι εντός έξι μηνών θα ορίζονταν τα επαγγελματικά δικαιώματα των αποφοίτων των ΤΕΙ κάτι που δεν έγινε ποτέ. Τα ΤΕΙ το 2019 έγιναν Πανεπιστήμια, οι σπουδές είναι 5 ετών πια, αλλά επαγγελματικά δικαιώματα δεν υπάρχουν. Αντιδρά το ΤΕΕ που δεν θέλει και άλλους μηχανικούς στην αγορά εργασίας.
Δεν έχει σημασία αυτή τη στιγμή ποιος έχει δίκιο στη σύγκρουση συμφερόντων μεταξύ των μηχανικών και των αποφοίτων αυτών των τμημάτων. Αυτό που έχει σημασία είναι ότι υπάρχουν τμήματα που δίνουν πτυχία χωρίς αντίκρισμα στην αγορά εργασίας. Δηλαδή κάποιοι υποψήφιοι διαβάζουν, εξετάζονται στις Πανελλαδικές Εξετάσεις, εισάγονται σε σχολές, σπουδάζουν ξοδεύοντας χρόνο και χρήμα και παίρνουν ένα πτυχίο μηχανικού που δεν είναι μηχανικός· χωρίς επαγγελματικά δικαιώματα. Το Υπουργείο Παιδείας και το συναρμόδιο Υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών δεν λύνουν το πρόβλημα. Κι όμως αυτή είναι η δουλειά τους: Να ρυθμίζουν τις συγκρούσεις συμφερόντων όπου υπάρχουν.
Πρόβλημα δεν υπάρχει μόνο με τις σχολές μηχανικών· υπάρχει, λίγο πολύ, με τα περισσότερα τμήματα που από ΤΕΙ μετατράπηκαν σε ΑΕΙ σε μια νύχτα. Η απόφαση ήταν λάθος η διαδικασία έγινε στο πόδι, αλλά δεν είναι αυτό το θέμα μας σ’ αυτό το άρθρο. Το θέμα μας είναι ότι παιδιά εισάγονται σε δημόσια Πανεπιστήμια και δεν ξέρουν τι πτυχίο παίρνουν.
Οι απόφοιτοι των νέων τμημάτων Γεωπονίας και Δασολογίας δεν έχουν επαγγελματικά δικαιώματα, καθώς πρέπει να αλλάξει ο νόμος του 2014, που αναφέρει ονομαστικά τα τμήματα που το πτυχίο τους παρέχει τα επαγγελματικά δικαιώματα του Γεωπόνου ή του Δασολόγου. Οι φοιτητές των πρώην ΤΕΙ, που πήραν επιπλέον μαθήματα για να έχουν πτυχίο Πανεπιστημίου δεν έχουν ούτε τα επαγγελματικά δικαιώματα του ΤΕΙ ούτε του Πανεπιστημίου. Είναι εντελώς στον αέρα.
Το 2020 το Υπουργείο Παιδείας έκρινε ότι όλα τα τμήματα που ιδρύθηκαν το 2018 και το 2019 δεν πρέπει να είναι αντίστοιχα με τα παλαιότερα. Έτσι στην απόφαση με τις αντιστοιχίες για τις μετεγγραφές (ΦΕΚ 2766Β του 2020) έχουμε τα τμήματα Λογιστικής και Χρηματοοικονομικής και χωριστά τα τμήματα Λογιστικής και Χρηματοοικονομικής (Νέα Τμήματα) που ιδρύθηκαν το 2019. Από τμήμα της πρώτης ομάδας δεν μπορείς να πάρεις μετεγγραφή σε τμήμα της δεύτερης ομάδας και αντίστροφα. Το πρόβλημα δεν είναι μόνο στις μετεγγραφές· είναι γενικότερο. Αν δύο τμήματα δεν είναι αντίστοιχα πώς θα είναι ισότιμα τα πτυχία τους; Το Υπουργείο Παιδείας είχε ανακοινώσει το 2020 ότι οι αντιστοιχίες των μετεγγραφών δεν έχουν καμία σχέση με τα επαγγελματικά δικαιώματα, αλλά δεν είπε ποια θα είναι τα επαγγελματικά δικαιώματα.
Έτσι πολλοί γονείς και φοιτητές μήπως οι σπουδές τους μείνουν πάνε στράφι. Φοιτητές στο τμήμα Ψυχολογίας Φλώρινας ανησυχούν αν θα πάρουν άδεια άσκησης επαγγέλματος, τη στιγμή που παίρνουν την άδεια οι απόφοιτοι κολεγίων. Κανείς δεν μπορεί να τους πει οριστικά και αμετάκλητα. Θα μάθουμε τον προσεχή Ιούνιο όταν θα έχουμε τους πρώτους αποφοίτους. Αντίστοιχες ανησυχίες υπάρχουν στα τμήματα Μαθηματικών στη Λαμία και την Καστοριά, στα τμήματα Φυσικής στη Λαμία και την Καβάλα και σε δεκάδες άλλα τμήματα.
Να ξεκαθαρίσουμε τα πράγματα: Είναι απαράδεκτο να υπάρχουν δεκάδες τμήματα στα ελληνικά Πανεπιστήμια που δίνουν πτυχία χωρίς αντίκρισμα. Δεν φταίνε τα Πανεπιστήμια, αλλά το Υπουργείο Παιδείας και τα συναρμόδια Υπουργεία, ανάλογα με το επιστημονικό αντικείμενο του πτυχίου. Δύο είναι οι λύσεις για να μην κοροϊδεύουμε τα παιδιά μας: ή τα τμήματα αυτά θα αποκτήσουν επαγγελματικά δικαιώματα ή θα κλείσουν. Φυσικά και έχει σημασία ποια από τις δύο λύσεις θα επιλεγεί, αλλά πρέπει, επιτέλους, να επιλεγεί μία από τις δύο λύσεις. Διότι πήξαμε στις “μεταρρυθμίσεις” αλλά λύσεις δεν βλέπουμε στα υπαρκτά και σοβαρά προβλήματα. Έτσι η κοροϊδία παιδιών και γονέων συνεχίζεται κανονικά.
Απορούν πολλοί από εμάς τους μεγαλύτερους γιατί η κοινωνία μας έχει κάνει στροφή προς την απόλυτη λατρεία του χρήματος. Ας δούμε το μάθημα που δίνουμε στα παιδιά μας. Αν δεν έχεις χρήματα, θα δώσεις Πανελλαδικές Εξετάσεις, πρέπει να πιάσεις το όριο της ΕΒΕ για να δηλώσεις το τμήμα και να συγκεντρώσεις τα μόρια για να περάσεις στο τμήμα. Θα πάρεις ένα πτυχίο που, πιθανόν, δεν έχει επαγγελματικά δικαιώματα. Αν έχεις χρήματα δεν χρειάζεται να δώσεις Πανελλαδικές Εξετάσεις, ούτε η ΕΒΕ και τα μόρια σε απασχολούν. Μπορείς να πας σε ένα Πανεπιστήμιο του εξωτερικού ή σε ένα ελληνικό κολέγιο και να πάρεις πτυχίο που έχει επαγγελματικά δικαιώματα. Το μήνυμα που δίνουμε στα παιδιά μας είναι ότι αν έχεις χρήματα παίρνεις πτυχίο, αν δεν έχεις πρέπει να υποστείς τη δοκιμασία των Πανελλαδικών Εξετάσεων και μπορεί να πάρεις πτυχίο χωρίς αντίκρισμα. Γιατί οι νέοι μας να μη λατρεύουν το χρήμα;
Επιμέλεια: Στράτος Στρατηγάκης
Μαθηματικός - Ερευνητής
