Κίνδυνος «ηλεκτροσόκ» στον κρατικό προϋπολογισμό, καθώς το δημοσιονομικό αποτέλεσμα της χώρας συνδέεται με χρηματιστηριακά μεγέθη λόγω του μόνιμου μηχανισμού επιδότησης της ηλεκτρικής ενέργειας, την ώρα που η τιμή της μεγαβατώρας σκαρφαλώνει και πάλι πάνω από τα 300 ευρώ.
Λίγα 24ωρα πριν ενεργοποιηθεί ο μόνιμος μηχανισμός επιδοτήσεων του ηλεκτρικού ρεύματος, στο οικονομικό επιτελείο έχει σημάνει και πάλι συναγερμός. Την ώρα που η κυβέρνηση δέσμευσε όλο το διαθέσιμο δημοσιονομικό χώρο για να χρηματοδοτήσει τα μέτρα στήριξης των καυσίμων, καταγράφεται εκτίναξη και στην τιμή του φυσικού αερίου στο χρηματιστήριο του Άμστερνταμ αλλά και στην τιμή του ηλεκτρικού ρεύματος στο ελληνικό χρηματιστήριο ενέργειας.
Ο προϋπολογισμός έχει συνταχθεί με την παραδοχή ότι η τιμή μιας μεγαβατώρας ηλεκτρικού ρεύματος στο χρηματιστήριο ενέργειας θα κινηθεί για το εξάμηνο Ιουλίου-Δεκεμβρίου στα επίπεδα των 225 ευρώ. Με αυτή την παραδοχή, τα χρήματα που θα πρέπει να διαθέσει ο κρατικός προϋπολογισμός ανέρχονται στα 850 εκατ. ευρώ πέραν των περίπου 2 δισ. ευρώ που θα διατεθούν επιπλέον από το Ταμείο Ενεργειακής Μετάβασης. Τα «stress test» που έχει ήδη «τρέξει» το Γενικό Λογιστήριο δείχνουν ότι αν η τιμή του ρεύματος κινηθεί σε μέσο επίπεδο στα 300 ευρώ ανά μεγαβατώρα, τότε ο απαιτούμενος δημοσιονομικός χώρος -δηλαδή μόνο η επιβάρυνση του κρατικού προϋπολογισμού- θα εκτιναχθεί στο 1,5 δισ. ευρώ. Αυτά τα 700 εκατ. ευρώ, αυτή τη στιγμή δεν υπάρχουν. Αν χρειαστεί να βρεθούν -και με δεδομένη την απόφαση να μην ξεφύγει το πρωτογενές έλλειμμα από το επίπεδο του 2% του ΑΕΠ- θα πρέπει να αξιοποιηθεί ο όποιος δημοσιονομικός χώρος παραχθεί από εδώ και στο εξής.
Τα σενάρια
Η πηγή του κακού είναι η πορεία της τιμής του φυσικού αερίου στο χρηματιστήριο του Άμστερνταμ. Η κίνηση της Gazprom να περιορίσει τη ροή του φυσικού αερίου προς την Ευρώπη είχε ως αποτέλεσμα η τιμή να εκτοξευτεί στα 127-128 ευρώ, δηλαδή στα υψηλότερα επίπεδα από τον περασμένο Μάρτιο. Το τι θα συμβεί με την τιμή του φυσικού αερίου το επόμενο χρονικό διάστημα είναι άγνωστο, καθώς ο περιορισμός φυσικού αερίου σε βασικούς πελάτες στην Ευρώπη όπως η Γερμανία, η Ιταλία και η Γαλλία έχει πυροδοτήσει κύμα αναλύσεων για το ενδεχόμενο πλήρους διακοπής της ροής του φυσικού αερίου προς την Ευρώπη σε μια προσπάθεια της Ρωσίας να μετατρέψει το συγκεκριμένο καύσιμο σε «όπλο» εν όψει του χειμώνα.
Πάνω από τα crash test
Στο ελληνικό χρηματιστήριο ενέργειας, η αύξηση της τιμής του φυσικού αερίου αποτυπώθηκε πολύ έντονα, καθώς ειδικά το τελευταίο χρονικό διάστημα, λόγω των ειδικών συνθηκών που επικρατούν στην αγορά, έχει αυξηθεί η συμμετοχή του φυσικού αερίου στο «μίγμα». Η πτώση της απόδοσης των υδροηλεκτρικών αλλά και των ΑΠΕ έφερε την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας από το φυσικό αέριο ακόμη και πάνω από το 70% στις ώρες αιχμής, με αποτέλεσμα η τιμή της μεγαβατώρας για αύριο να εκτοξευτεί στα 314 ευρώ, δηλαδή πάνω και από τα επίπεδα των crash test που έχουν γίνει στο υπουργείο Οικονομικών. Προφανώς, η τιμή μιας ημέρας δεν διαμορφώνει τη συνολική εικόνα, αλλά η ανησυχία είναι έντονη, καθώς οι υψηλές τιμές του ρεύματος προέρχονται από έναν παράγοντα (τη ροή του ρωσικού αερίου στην Ευρώπη) ο οποίος είναι πιθανό να παραμείνει ως «απειλή» μέχρι το τέλος του χρόνου.
Οι τιμές από Ιούλιο
Το δημοσιονομικό κόστος των 850 εκατ. ευρώ έχει προϋπολογιστεί με τις εξής βασικές παραδοχές: πρώτον ότι η τιμή της μεγαβατώρας στο χρηματιστήριο ενέργειας θα κινηθεί γύρω στα 225 ευρώ. Η δεύτερη παραδοχή είναι ότι ο τελικός πελάτης (τόσο το νοικοκυριό όσο και οι επιχειρήσεις) θα πληρώνουν μια συγκεκριμένη μέση τιμή ανά κιλοβατώρα η οποία από τον Ιούλιο θα είναι αποσυνδεδεμένη από την κατανάλωση. Στον λογαριασμό του κάθε νοικοκυριού ή της κάθε επιχείρησης θα εμφανίζεται ένα ποσό «επιδότησης», το οποίο θα εξουδετερώνει την επιβάρυνση από τη λεγόμενη ρήτρα αναπροσαρμογής. Η επιδότηση θα διαφοροποιείται ανάλογα με το είδος του τιμολογίου, αλλά για κάθε κατηγορία πελάτη το «πλαφόν» στη λιανική θα είναι ενιαίο ανεξάρτητα από τον όγκο της κατανάλωσης. Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις, τα πλαφόν ανά κατηγορία θα διαμορφωθούν ως εξής: 1. Στα 15-16 λεπτά ανά κιλοβατώρα για τα νοικοκυριά 2. Στα 11-12 λεπτά ανά κιλοβατώρα για τα νοικοκυριά που εντάσσονται στο κοινωνικό τιμολόγιο 3. Στα 18 λεπτά για τις επιχειρήσεις της μέσης τάσης 4. Στα 16 λεπτά για τους επαγγελματίες της χαμηλής τάσης 5. Στα 19 λεπτά περίπου για τους βιομηχανικούς πελάτες.
Αναπλήρωση στη ρήτρα αναπροσαρμογής
Η κάλυψη των επιβαρύνσεων από τη ρήτρα αναπροσαρμογής θα φτάνει περίπου στο 100% για τους εγγεγραμμένους στο κοινωνικό τιμολόγιο, που είναι και τα πιο ευάλωτα νοικοκυριά, και περίπου στο 70%-80% για τα υπόλοιπα νοικοκυριά. Για τις επιχειρήσεις το ποσοστό αναπλήρωσης θα διαμορφωθεί περίπου στο 60%, πάντοτε με βάση τα σημερινά επίπεδα τιμών. Επιλογή της κυβέρνησης είναι οι τιμές που προαναφέρθηκαν να διατηρηθούν ανεξάρτητα από τις εξελίξεις στις διεθνείς αγορές. Αυτό βεβαίως εκθέτει σε κίνδυνο τον κρατικό προϋπολογισμό, καθώς είναι ο πρώτος που πληρώνει το επιπλέον κόστος σε περίπτωση αύξησης των τιμών πάνω από το φράγμα των 225 ευρώ ανά μεγαβατώρα και βέβαια ο πρώτος που εξοικονομεί πόρους σε περίπτωση υποχώρησης των τιμών κάτω από τα 225 ευρώ η μεγαβατώρα
